Ημερίδα στη Θεσσαλονίκη: "Το μεγαλείο της μετανοίας στη ζωή του ανθρώπου"


ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΧΟΛΩΝ Α.Π.Θ.

Θεσσαλονίκη 14-3-2017

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
« ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ »

Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία,
υπό την αιγίδα του Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Ανθίμου,
ημερίδα στον Ιερό Ναό του αγίου Δημητρίου – Πολιούχου Θεσσαλονίκης,
με θέμα : «Το μεγαλείο της μετάνοιας στη ζωή του ανθρώπου».

Με ύμνους που έψαλε η χορωδία της Χριστιανικής Φοιτητικής Δράσης, άνοιξαν, χθες Δευτέρα 13 Μαρτίου 2017, οι εργασίες της ημερίδας, που συνδιοργανώθηκε από τον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου – Πολιούχου Θεσσαλονίκης και πτυχιούχους της Θεολογικής Σχολής και άλλων Σχολών του Α.Π.Θ.

Χαιρετισμούς απηύθυναν, ο Προϊστάμενος του Ιερού Ναού και Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της ημερίδας, αρχιμ. π. Ιάκωβος Αθανασίου, καθώς και ο οικείος Ποιμενάρχης, Παναγιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ.κ. Άνθιμος.

Η έναρξη των εισηγήσεων έγινε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως κ.κ. Ιερεμία, που, με προφητικό κυριολεκτικά λόγο, ανέπτυξε το θέμα: «Η μετάνοια κατά την Παλαιά Διαθήκη». Ο Σεβασμιώτατος, υπογράμμισε ότι ολόκληρη η Παλαιά διαθήκη αποτελεί κήρυγμα μετανοίας. Μεταξύ άλλων τόνισε ιδιαιτέρως το χωρίο Γεν. 4, 7: «Ήμαρτες; Ησύχασον.», ενώ αναφέρθηκε στη μετάνοια όπως παρουσιάζεται στο κήρυγμα των προφητών, καταλήγοντας στο ότι ο άνθρωπος οφείλει να λάβει αποφάσεις για νέα πορεία.

Στη συνέχεια, ο αρχιμ. π. Γερβάσιος Ραπτόπουλος, Ιεροκήρυκας και Πνευματικός Προϊστάμενος της αδελφότητας «Οσία Ξένη», παρουσίασε την εισήγησή του, με θέμα: «Εμπειρίες μετανοίας από την κοινωνία των κρατουμένων». Ο π. Γερβάσιος με τις διηγήσεις του μετέφερε το κοινό στο χώρο των φυλακών, όπου διακόνησε για σαράντα χρόνια. Αναφέρθηκε σε ιστορίες ανθρώπων που άλλαξαν ρότα, σε ανθρώπους άλλων θρησκειών που συγκινήθηκαν από την προσφορά αγάπης της Ορθοδοξίας και μεταστράφηκαν σε αυτή, τονίζοντας ότι «η αγάπη που εμπνέει ο Χριστός δεν εκπίπτει ποτέ. Διατηρείται και στη ζωή και στο θάνατο και την αιωνιότητα». Χαρακτηριστικά, έγινε μνεία σε κρατούμενο που τον ευχαρίστησε γιατί του έδωσε κουράγιο, εξομολογούμενος λέγοντας: «σας βλέπω σαν πατέρα μου». Εξόχως συγκινητική, ήταν η αναφορά του στον Κώστα Πάσσαρη, τη συνάντησή τους, την εξομολόγησή του, τη μετάνοιά του και πώς νιώθει ελεύθερος και μέσα στο κελί του. «Θεέ μου να μη σε λυπήσω πια. Το έλεός σου να με καταδιώξη» είναι αυτό που πλέον μονολογεί. «Όταν ήρθε ήταν ένα λιοντάρι άγριο. Τέσσερεις μασκοφόροι με τα καλάσνικοφ παρατεταμένα τον ακολουθούσαν» είχε πει ο φύλακας των φυλακών, ενώ σήμερα επιθυμεί να εγκαταβιώσει κάποια στιγμή στο Άγιο Όρος.

Τρίτος εισηγητής ήταν ο κ. Λυκούργος Μαρκούδης, διευθυντής προγράμματος του ραδιοφωνικού σταθμού της Ι.Μ. Πειραιώς, «Πειραϊκή Εκκλησία», ο οποίος μίλησε με θέμα: «Η μετάνοια στα χρόνια της κρίσης». Έκανε λόγο για τη μετάβαση από την αμαρτία στην αρετή, την έννοια της κρίσης και της θείας δίκης, υπογραμμίζοντας πως η κρίση θα διαρκέσει έως ότου μετανοήσουμε. Αναφέρθηκε στην εκκλησία και στο γεγονός, ότι η ορθόδοξη εκκλησία δεν είναι ένας προτεσταντικού τύπου φιλανθρωπικός οργανισμός, στη ρήση του Αγίου Αναστασίου του Σιναΐτη ότι ο Θεός δίνει στο λαό άρχοντες κατά την καρδία του και του Αγίου Παϊσίου, αναφορικά με το ότι ο άνθρωπος έχει δύναμη μέσα του για ώρα ανάγκης, για να καταλήξει στο ότι η κρίση είναι πρώτης τάξης ευκαιρία για μετάνοια.

Ακολούθως, τον λόγο έλαβε, ο κ. Ανδρέας Χριστοφόρου, Νομικός, ο οποίος αναφέρθηκε στην: «μετάνοια και την αιώνιο ζωή, όπως την έμαθε από τους σύγχρονους Αγίους και Πατέρες». Αναφέρθηκε σε προσωπικά του βιώματα με τους: Άγιο Πορφύριο, Άγιο Παΐσιο, Γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη, Γέροντα Αμβρόσιο της μονής Δαδίου στην Αμφίκλεια, τον π. Μάρκο Μανώλη, τον γέροντα Ιωσήφ το Βατοπαιδινό, τον γέροντα Αντώνιο Γκίκιζα, το μοναχό Γρηγόριο της Μονής Σταυροβουνίου, τον γέρο-Παναγή από τη Λύση της Κύπρου. «Εξομολόγηση δεν είναι να πηγαίνεις μόνο στον πνευματικό και να λες τις αμαρτίες σου, αλλά χρειάζεται και μετάνοια. … Αν νιώθεις αγάπη, χαρά, πίστη, τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος, τότε κατάλαβες ότι συγχωρέθηκες», έλεγε ο Άγιος Πορφύριος αναφερόμενος συγχρόνως και στον άσωτο υιό του Ευαγγελίου. «Αιτία για τα χαρίσματα του Αγίου Πορφυρίου ήταν η μετάνοιά του», έλεγε ο γ. Αντώνιος Γκίκιζας, που διετέλεσε και πνευματικός του. Τα βιώματα του εισηγητή με τον Γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη γύρω από τη Θεία Κοινωνία και τη μετάνοια, οι λόγοι του Αγίου Παϊσίου «να αγαπάς σημαίνει να μετανοείς και να συγχωρείς», η συναναστροφή του με τον γ. Αμβρόσιο, με τον γ. Ιωσήφ που συνιστούσε να εξομολογούμαστε με ταπείνωση και τον π. Μάρκο Μανώλη που ασκούνταν μυστικώς στη μετάνοια, μετέφεραν το κοινό κοντά σ΄ αυτούς τους γίγαντες του πνεύματος, τις σύγχρονες άγιες μορφές της Εκκλησίας μας.

Οι εισηγήσεις ολοκληρώθηκαν με την κ. Αθηνά Σιδέρη, κοινωνική λειτουργό και πνευματικό τέκνο του Αγίου Πορφυρίου, που μας παρουσίασε: «Το μυστήριο της μετανοίας κατά τον Όσιο Πορφύριο». «Ο Άγιος Πορφύριος έδινε μεγάλη σημασία στη μετάνοια. Και απλά και όμορφα έλεγε ότι ο χριστιανός πρέπει να καθαρίζει την ψυχή του και τα έσω του όπως ακριβώς ο ιερέας καθαρίζει το δισκοπότηρο μετά την κατάλυση. Εκτιμούσε πάρα πολύ αυτό το μυστήριο γιατί όπως ο ίδιος είχε διαγνώσει και πίστευε το μυστήριο της μετανοίας και της εξομολογήσεως είναι η συνάντησις του Ανθρώπου με το Θεό. Δεν υπάρχει ανώτερο πράγμα από αυτό που λέγεται μετάνοια και εξομολόγηση. Αυτό το μυστήριο είναι η προσφορά της αγάπης του Θεού στον άνθρωπο».

Τέλος, οι ομιλητές απάντησαν σε ερωτήσεις των παρευρισκομένων, ενώ η ευλογημένη αυτή σύναξη, έκλεισε με μία όμορφη σύνοψη όσων ακούστηκαν, από τον συντονιστή της ημερίδας που διηύθυνε και τις εργασίες της, καθηγητή Δογματικής του θεολογικού τμήματος της Σχολής Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ., Δημήτριο Τσελεγγίδη.

Ολόκληρη η ημερίδα είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο:
https://www.youtube.com/watch?v=8Zdweqo9zfY


Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ
 

1. Ὅλη ἡ Παλαιά Διαθήκη, ἀδελφοί χριστιανοί, μιλάει γιά τήν μετάνοια. Γιατί ἡ Παλαιά Διαθήκη μιλάει γενικά γιά τήν πτώση τοῦ ἀνθρώπου, γιά τά ὀδυνηρά ἀποτελέσματα τῆς πτώσης καί καλεῖ τούς ἀνθρώπους νά μετανοήσουν γι᾽ αὐτήν.
 

Ὁ Θεός ἀπό τήν ἀρχή καλεῖ σέ μετάνοια τόν πεπτωκότα Ἀδάμ λέγοντάς του, «Ἀδάμ ποῦ εἶσαι;» (Γεν. 3,9). Καί τόν φονιᾶ πάλι τόν Κάιν σέ μετάνοια τόν καλεῖ ὁ Θεός ρωτώντας τον, «Ποῦ εἶναι ὁ Ἄβελ, ὁ ἀδελφός σου;» (Γεν. 4,9).
 

Ἡ βάση ἀπό τήν ὁποία ξεκινᾶ ἡ Παλαιά Διαθήκη τό κήρυγμά της γιά μετάνοια εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ πού λέγεται ἀπό τόν προφήτη Ἰερεμία: «Γνῶθι καί ἰδέ ὅτι πικρόν σοι τό ἐγκαταλιπεῖν σε ἐμέ» (Ἰερ. 2,19). Πραγματικά, ἀδελφοί, εἶναι πικρό, εἶναι πολύ πικρό τό νά ἐγκαταλείπουμε τόν Θεό! Μᾶς παιδεύει καί μᾶς ἐλέγχει ἡ ἀποστασία μας ἀπό τόν Θεό. «Παιδεύσει σε ἡ ἀποστασία σου καί ἡ κακία σου ἐλέγξει σε», μᾶς λέγει πάλι ὁ προφήτης Ἰερεμίας (2,19). Τό δέ πικρό καί τό βαρύ τῆς ἁμαρτίας παριστάνεται δυνατά στήν Παλαιά Διαθήκη, ἀφοῦ μᾶς λέγει ὅτι φθάνει μέχρι τήν τέταρτη γενεά (Ἐξ. 20,5).

2. Ἡ ἴδια ὅμως ἡ Παλαιά Διαθήκη μᾶς λέγει νά μήν ὑπερβάλλουμε τήν ἁμαρτία, ὥστε νά τήν παριστάνουμε ὅτι νικάει τήν μετάνοια. Ὄχι! Ἡ μετάνοια νικάει τήν ἁμαρτία. Ἄς τό προσέξουμε αὐτό, ἀδελφοί, γιατί αὐτό τελικά ἦταν τό ἁμάρτημα τοῦ Κάιν. Ὁ Κάιν ταράχθηκε γιά τήν ἁμαρτία πού ἔκανε, ἁπογοητεύθηκε καί εἶπε: «Μείζων ἡ ἁμαρτία μου τοῦ ἀφεθῆναι με» (Γεν. 4,13). Δηλαδή, «ἡ ἁμαρτία μου εἶναι πολύ μεγάλη, ὥστε νά μή μπορεῖ νά συγχωρεθεῖ». Ἀντίθετα ὅμως ὁ Θεός λέει στόν θλιμμένο Κάιν νά ἡσυχάσει. Ἀκοῦστε γλυκό λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀγαπητοί ἀδελφοί: «Ἥμαρτες; Ἡσύχασον» (Γεν. 4,7), λέει ὁ Θεός στόν Κάιν. Ὅταν, λοιπόν, ἁμαρτάνουμε καί ταρασσόμαστε ἔπειτα γιά τήν ἁμαρτία μας, ἄς θυμούμαστε αὐτόν τόν παρήγορο λόγο τοῦ Θεοῦ: «Ἥμαρτες; Ἡσύχασον»!

3. Καί τώρα, χριστιανοί μου, θέλω νά σᾶς πῶ τί εἶναι μετάνοια κατά τήν Παλαιά Διαθήκη. Μετάνοια κατά πρῶτον εἶναι ἡ ὁμολογία τῆς ἁμαρτίας μας. Ἡ ὁμολογία ὅμως αὐτή νά μήν εἶναι μιά ἁπλῆ παραδοχή ὅτι ἁμαρτήσαμε, ἀλλά νά εἶναι ὁμολογία τῆς ἁμαρτωλότητός μας μέ συντεντριμμένη καρδιά, ὅπως τό λέει ὁ Ψαλμωδός τοῦ περιφήμου 50ου Ψαλμοῦ τῆς μετανοίας: «Τήν ἀνομία μου – λέγει – ἐγώ γινώσκω καί ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός» (στίχ. 5). Τό πρῶτο, λοιπόν, βῆμα τῆς μετάνοιας εἶναι ἡ παραδοχή τῆς ἁμαρτωλότητός μας. Τό, «τήν ἀνομίαν μου ἐγώ γινώσκω». Ἀλλά εἶναι καί τό ὅτι σκέπτομαι συνέχεια τήν ἁμαρτία μου καί πονῶ γι᾽ αὐτήν καί θέλω νά ἀπαλλαγῶ ἀπ᾽ αὐτήν· εἶναι τό «ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός». «Τίποτε ἄλλο – λέει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας – δέν προσελκύει τό ἔλεος τοῦ Δεσπότου, ὅσο ἡ ὁμολογία τῆς ἁμαρτίας μας» (MPG 69,1088). Καί ὁ Χρυσόστομος λέγει: «Ἥμαρτες; Μή ἀπογνῶς, ἀλλά εἴσελθε εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί εἰπέ τῷ Θεῷ ὅτι ἡμάρτηκα. Εἰπέ τήν ἁμαρτίαν, ἵνα λύσῃς τήν ἁμαρτίαν». Καί ὁ προφήτης Ἠσαΐας μᾶς συμβουλεύει: «Λέγε σύ τάς ἀνομίας σου πρῶτος, ἵνα δικαιωθεῖς» (Ἠσ. 43,26).

Γιά βεβαίωση τῶν παραπάνω λόγων του ὁ ἅγιος Χρυσόστομος λέγει δύο παραδείγματα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη καί τά δυό. Ἑνός πού ὁμολόγησε μέ συντριβή τήν ἁμαρτία του καί δικαιώθηκε καί ἑνός πού δέν ὁμολόγησε τήν ἁμαρτία του καί γι᾽ αὐτό κατακρίθηκε. Ὁ ἕνας εἶναι ὁ Δαυίδ πού διέπραξε καί μοιχεία καί φόνο. Ἀλλά ὅταν ὁ προφήτης Νάθαν τοῦ μίλησε γιά τίς ἁμαρτίες του, αὐτός εἶπε, «Ἥμαρτον τῷ Κυρίῳ». Καί ὁ Νάθαν ἀμέσως τόν βεβαίωσε ὅτι, «Κύριος ἀφῆκε τό ἁμάρτημά σου» (Β´ Βασ. 12,13). Ὁ ἄλλος –  ἀντίθετο παράδειγμα αὐτό – εἶναι ὁ φονιᾶς Κάιν, πού δέν ὁμολόγησε τήν ἁμαρτία του, γι᾽ αὐτό καί κατακρίθηκε ἀπό τόν Θεό. Ὅταν ὁ Θεός, ἑλκύοντάς τον σέ μετάνοια, τόν ἐρώτησε, «ποῦ εἶναι ὁ Ἄβελ ὁ ἀδελφός σου;», αὐτός μέ αὐθάδεια ἀπάντησε: «Δέν ξέρω· μήπως ἐγώ εἶμαι φύλακας τοῦ ἀδελφοῦ μου;». Γι᾽ αὐτό καί ὁ Θεός τόν τιμώρησε μέ τήν τιμωρία, «στενάζοντας καί τρέμοντας θά περνᾶς τήν ζωή σου» (Γεν. 4,9-12).*

4. Πρῶτον βῆμα, λοιπόν, γιά τήν μετάνοια εἶναι, εἴπαμε, ἡ ὁμολογία τῆς ἁμαρτίας μας. Ἀλλά εἴπαμε ἀκόμη ὅτι αὐτή ἡ ὁμολογία πρέπει νά γίνεται μέ συντριβή καρδιᾶς, μέ ἀπόφαση γιά ἀλλαγή ζωῆς. Θά ἀναφέρω μιά μικρή περικοπή τοῦ προφήτου Ὠσηέ γιά τό πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ ἀληθινή μετάνοια.

Ὁ προφήτης λέγει:

«Γύρισε Ἰσραήλ πρός τόν Γιαχβέ,
γιατί ἔπεσες, λόγω τῆς ἁμαρτίας σου.
Λάβετε μαζί σας λόγους
καί γυρίσατε πρός τόν Γιαχβέ» (Ὠσ. 14,2-3).

Τί σημαίνει ἐκείνη ἡ περίεργη φράση «λάβετε μαζί σας λόγους»; Σημαίνει «πάρτε ἀποφάσεις» γιά ἀλλαγή ζωῆς, γιά μιά καινούργια πιά πορεία ζωῆς. Ἡ μετάνοια, κατά τήν Παλαιά Διαθήκη, σημαίνει ὁλοκάρδια ἐπιστροφή στόν Θεό, ὅπως τό λέει καί ἡ λέξη, πού δηλώνει στροφή τοῦ νοῦ («μετά-νοια»). Ὅταν δέ λέγει «νοῦ» ἡ Ἁγία Γραφή ἐννοεῖ ὅλο τό ἐσωτερικό εἶναι τοῦ ἀνθρώπου, πού ἀλλοῦ τό λέει «καρδιά». Γι᾽ αὐτό καί ὁ Ἰερεμίας, ἀλλά καί ὁ Ἠσαΐας ἐνωρίτερα, κηρύττουν τήν μετάνοια στόν λαό μέ τό δυνατό ρῆμα «σούμπ», πού σημαίνει ἀκριβῶς τήν στροφή ὅλου τοῦ ψυχικοῦ μας κόσμου στόν Θεό.

Ἐπειδή δέ ἔτσι θέλουν τήν μετάνοια οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὡς ἀλλαγή καρδιᾶς, γι᾽ αὐτό καί ἀπορρίπτουν τήν ἐπιφανειακή μετάνοια πού γίνεται ἀπό ἀνάγκη, μέ αἰτία κάποια συμφορά (βλ. Ὠσ. 5,15-6,4).

5. Δέν βλέπουν ὅμως οἱ προφῆτες τήν σωστή μετάνοια τοῦ λαοῦ, παρά τά καυστικά τους κηρύγματα μέ τό δυνατό ρῆμα «σούμπ». Τό περί μετανοίας κήρυγμα τῶν προφητῶν σκόνταφτε στήν πεισματική ἐμμονή τοῦ λαοῦ στήν ἁμαρτία. Στό κήρυγμα τοῦ Ἰερεμίου γιά νά ἐπιστρέψουν στόν ἀληθινό Θεό ἀρνούμενοι τήν ἁμαρτία, ὁ λαός ἀπαντοῦσε μέ αὐθάδεια: «Ὄχι, ὄχι δέν θέλω. Ἀγαπῶ τούς ἐραστές μου (= τά εἴδωλα) καί πίσω ἀπό αὐτούς θά τρέχω»(Ἰερ. 2,25). Καί ὁ προφήτης μέ πόνο διαπιστώνει τό ἀμετανόητο τοῦ λαοῦ: «Δέν μπορεῖ νά ἐπιστρέψουν – λέγει – σάν τούς ἵππους πού ὁρμοῦν στήν μάχη» (Ἰερ. 8,6). Ἡ ἀμετανοησία αὐτή τοῦ λαοῦ ἑρμηνεύεται ἀπό τό ὅτι ἡ ἁμαρτία εἰσχώρησε βαθειά στήν ψυχή του, τόν κυρίεψε ὁλόκληρο, καί νάρκωσε τήν βούλησή του γιά τό καλό. Ὁ ἄνθρωπος σ᾽ αὐτή τήν κατάσταση δέν μπορεῖ νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τήν ἁμαρτία «ὅπως ὁ Αἰθίοπας δέν μπορεῖ νά ἀλλάξει τό δέρμα του καί ἡ πάρδαλη τό χρῶμα της», λέγει ὁ Ἰερεμίας (13,23). Στήν κατάσταση αὐτή ἡ ἁμαρτία ἔγινε ἀνάγκη στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἔγινε δοῦλος της καί ἐκτελεῖ τίς ὀρέξεις της. Πῶς τώρα θά κατανικηθεῖ ἡ ἁμαρτία; Ἡ Παλαιά Διαθήκη στό σημεῖο αὐτό, ἀγαπητοί μου, διατυπώνει τήν περί προόδου τῆς ἁμαρτίας διδασκαλία. Κατά τήν διδασκαλία αὐτή ὅταν ἡ ἁμαρτία κυριεύσει τόν ἄνθρωπο ἐπεμβαίνει ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος ἐπιφέρει τήν πώρωση, ὥστε μέ τήν τέλεια ἐπικράτηση τῆς ἁμαρτίας νά νικηθεῖ ἡ ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία δέ τώρα κατανικᾶται ὄχι μέ τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά μέ θαῦμα Θεοῦ, μέ τήν ἀποστολή τοῦ Μεσσίου. Καί πραγματικά ὁ Μεσσίας Ἰησοῦς Χριστός, πού ἐνίκησε τήν ἁμαρτία, ἦλθε ὅταν ἡ ἁμαρτία ἔγινε περισσότερο ἁμαρτία, «καθ᾽ ὑπερβολήν ἁμαρτωλός», ὅπως λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ρωμ. 7,33. Βλ. καί 11,23).

6. Ὅμως, παρά τήν δύναμη τῆς ἁμαρτίας, ἡ Παλαιά Διαθήκη μᾶς παρουσιάζει δυνατές προσωπικότητες, πού ἀρχίζουν τόν ἀγώνα κατά τῆς ἁμαρτίας καί ἀποβαίνουν νικητές της. Μιά τέτοια προσωπικότητα εἶναι ὁ συνθέτης τοῦ Ψαλμ. 31. Κάποτε ὁ ποιητής αὐτός δέν νοιαζόταν γιά τήν ἁμαρτία του, δέν τήν ἐξομολογεῖτο, ἀλλά τήν κατέπνιγε μέσα του. Ἔννοιωθε ὅμως μέσα του ἕνα μαρτύριο, ἕνα κομμάτιασμα ψυχῆς. Μέ λίγα λόγια περιγράφει ὁ ποιητής τό μαρτύριό του αὐτό λέγοντας: «Ὅτι ἐσίγησα (= δέν ἐξομολογεῖτο, δηλαδή, τήν ἁμαρτία του) ἐπαλαιώθη τά ὀστᾶ μου ἀπό τοῦ κράζειν με ὅλην τήν ἡμέραν» (στίχ. 7). Ἀλλά σέ μιά στιγμή, εὐλογημένη στιγμή τῆς ζωῆς του, ὁ ψαλμωδός πῆρε τήν ἀπόφαση νά μετανοήσει καί νά ἐξομολογηθεῖ τήν ἁμαρτία του, γιά νά ἀπαλλαγεῖ ἀπ᾽ αὐτήν. Λέγει: «Τήν ἁμαρτία μου ἐγνώρισα καί τήν ἀνομίαν μου οὐκ ἐκάλυψα. Εἶπα: Ἐξαγορεύσω κατ᾽ ἐμοῦ τήν ἀνομίαν μου τῷ Κυρίῳ». Πόσο δυνατό εἶναι αὐτό τό «εἶπα»! Ἀπόφαση γιά μιά νέα ζωή χωρίς τήν ἁμαρτία!

Στόν σκληρό ἀγώνα κατά τῆς ἁμαρτίας ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν θεία βοήθεια, ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Γι᾽ αὐτό καί ὁ ἄλλος ψαλμωδός τῆς μετανοίας λέγει πρός τόν Θεό: «Τό πνεῦμα σου τό Ἅγιον μή ἀντανέλῃς ἀπ᾽ ἐμοῦ» (Ψαλμ. 50,13). Ἀγωνιζόμενος ὁ ἄνθρωπος κατά τῆς ἁμαρτίας τοῦ γεννιέται ἡ ἐπιθυμία γιά ἕνα καινούργιο κόσμο μέσα του, γιά μιά νέα καρδιά, πού δέν θά κλίνει πιά στό κακό, ἀλλά σταθερά θά ἐπιθυμεῖ τό καλό. Εἶναι ὁ ἀθάνατος στίχος τοῦ 50ου ψαλμοῦ: «Καρδίαν καθαράν κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός καί πνεῦμα εὐθές ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου» (στίχ. 12)!

Τέλος, ὅταν ὁ μετανοημένος ἄνθρωπος πετύχει τήν ἀναγέννησή του, τήν ἀπόκτηση τῆς καθαρῆς καρδιᾶς, στρέφει παρήγορα τά βλέμματά του σ᾽ ὅσους βρίσκονται στήν δική του πρώτη θλιβερή κατάσταση καί θέλει νά γίνει ἱεραπόστολος σ᾽ αὐτούς, γιά νά χαροῦν καί αὐτοί τήν δική του χαρά τῆς λυτρώσεως ἀπό τήν ἁμαρτία. Εἶναι αὐτό πού λέγει ὁ συνθέτης τοῦ 50ου ψαλμοῦ: «Διδάξω ἀνόμους τάς ὁδούς σου καί ἀσεβεῖς ἐπί σέ ἐπιστρέψουσιν»(στίχ. 15).

Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἁμαρτήσαμε. Δός μας εἰλικρινῆ μετάνοια καί ἐλέησέ μας.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

 

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΟΛΙΟΥΧΟΥ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥΣ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΤΟΥ Α.Π.Θ. ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 13 ΜΑΡΤΙΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ

Κυρίας Αθηνάς Σιδέρη,
πνευματικού τέκνου του Αγίου Πορφυρίου, κοινωνικής λειτουργού

στην Ημερίδα που συνδιοργανώθηκε στις 13-3-2017 από τον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου – Πολιούχου Θεσσαλονίκης και πτυχιούχους της Θεολογικής Σχολής και άλλων Σχολών του Α.Π.Θ.υπό την αιγίδα του Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Ανθίμου,με θέμα: «Το μεγαλείο της μετάνοιας στη ζωή του ανθρώπου».

Σεβαστοί πατέρες, αδελφοί μου και αδελφές μου.

Είναι πολύ μεγάλη χαρά που επικοινωνώ και πάλι μαζί σας, στο χώρο αυτό που τόσο ευλαβούμαι και ευλαβούμεθα όλοι. Είμαι βέβαια γι' αυτό. Στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημήτριου, τον άγιο Δημήτρη μας, το δυνατό μας άγιο, που μας παραστέκεται κάθε φορά που θα τον φωνάξουμε. Ευχαριστώ πάρα πολύ τον Παναγιώτατο που με την ευχή του βρίσκομαι εδώ, ευχαριστώ και τη συντονιστική επιτροπή και όσους εργάστηκαν για αυτή την υπέροχη ημερίδα, που όντως αναφέρεται στη μετάνοια.

Ο Άγιος Πορφύριος έδινε πολύ μεγάλη σημασία στη μετάνοια. Πάρα πολύ μεγάλη σημασία στο μυστήριο της εξομολογήσεως και απλά και όμορφα έλεγε ότι «ο χριστιανός πρέπει να καθαρίζει την ψυχή του και τα έσω του, όπως ακριβώς ο ιερέας καθαρίζει το δισκοπότηρο μετά την κατάλυση». Εκτιμούσε πάρα πολύ αυτό το μυστήριο, γιατί όπως κι ο ίδιος είχε διαγνώσει και πίστευε, το μυστήριο της μετανοίας και της εξομολογήσεως είναι η συνάντησις του Ανθρώπου με το Θεό. «Δεν υπάρχει ανώτερο πράγμα από αυτό που λέγεται μετάνοια και εξομολόγηση», έλεγε. Αυτό το μυστήριο είναι η προσφορά της αγάπης του Θεού στον άνθρωπο. Με αυτό τον τέλειο τρόπο απαλλάσσεται ο άνθρωπος από το κακό. Πηγαίνουμε, εξομολογούμαστε, αισθανόμαστε τη συνδιαλλαγή μετά του Θεού και μετά έρχεται η χαρά μέσα μας και φεύγει η ενοχή, δίνει δύναμη στη φωνή της συνειδήσεως, την καλλιεργεί, ούτως ώστε σε όποιο επόμενο παράπτωμα πέφτουμε να έχουμε τη φωνή της να μας ελέγχει.

Στην ορθοδοξία δεν υπάρχει αδιέξοδο· είναι γεγονός. Το ακούσαμε και από τον πατέρα Γερβάσιο που μας κατέθεσε τις εκλεκτές εμπειρίες από έναν ιδιαίτερο κόσμο, τον κόσμο των φυλακών. Δεν υπάρχει αδιέξοδο, λοιπόν.  Γιατί; Γιατί υπάρχει η εξομολόγησις. Η εξομολόγησις πρέπει να είναι η έγνοια μας. Εάν θέλουμε να απελευθερωθούμε από τα δεσμά της αμαρτίας, όποια κι αν είναι αυτή, -ακούσαμε και τους άλλους ομιλητές να καταθέτουν φοβερές καταθέσεις μέσα από την Παλαιά Διαθήκη, όπως ο Σεβασμιώτατος μας μίλησε για τη μετάνοια της Παλαιάς Διαθήκης- είναι το μέσο εκείνο που μας απελευθερώνει και μας δίνει φτερά να αντιμετωπίσουμε την όποια κατάσταση, την όποια δυσκολία, τον όποιο προβληματισμό. Γιατί;  Γιατί νιώθουμε δυνατοί, καθαροί και αυξάνει η αγάπη μας και η εμπιστοσύνη μας στον Θεό Πατέρα, αναγνωρίζουμε τη θυσία του Υιού του και Αδελφού μας που μας έκανε συγκληρονόμους της ουρανίου βασιλείας.

Εξομολόγηση, αδελφοί μου. Εξομολόγηση, όχι για χθες, για σήμερα. Ούτε για αύριο. Προσέξτε το αυτό, ο γέροντας το τόνιζε. Επειδή ο αντικείμενος χρησιμοποιεί το παρόν και μας κλέβει τον παρόντα χρόνο και μας μεταθέτει στο αύριο, πρέπει να έχουμε τέτοια εγρήγορση μέσα μας που πραγματικά να δονούμεθα και να είμαστε συνεχώς άγρυπνοι και να μην την αναβάλλουμε, με κανένα εμπόδιο, ό,τι και να 'ναι αυτό.

Τρέχουμε να καταθέσουμε την αμαρτωλότητά μας. Βλάψαμε τον άντρα μας, το παιδί μας, τον αδελφό μας, το συγγενή μας; Είπαμε κακό λόγο αντί να στάζει το στόμα μας μέλι; Ρίξαμε πετράδια στον αδελφό μας που μέσα είχαν φθόνο, ζήλια; Απ' όλα υποφέρουμε, αδελφοί. Κι όποιος πει ότι δεν έχω τέτοια συναισθήματα, τέτοια πάθη ψεύδεται. Και πρώτη εγώ. Ψευδόμεθα. Όλοι έχουμε μέσα μας πάθη. Αυτά τα πάθη, πότε θα τα βγάλουμε  αδελφοί μας; Που θέλουμε να συνηγορήσουμε σε ένα πολύ ωραίο έργο που κάνει ο αδελφός μας, σε μία πολύ ωραία επιχείρηση ή σε μία ωραία διατριβή που κάνει ένας φοιτητής και του λέμε «Μπράβο, συγχαρητήρια!»,  αλλά και προσθέτουμε τη δική μας μειονεξία σε αυτή την πρόοδο του αδελφού μας. Πόσο λεπτό πράγμα είναι αυτό. Προσθέτουμε ένα «αλλά». Τι λέμε; «Η αδελφή μου, η Μαρία, η Βαρβάρα τι καλές γυναίκες!»·  το λέμε. Όταν ακούσουμε όμως συνάδελφο να εγκωμιάζει τον αδελφό μας, εμείς είμαστε έτοιμοι και φτιάχνουμε στο λογισμό μας να προσθέσουμε ένα «αλλά»,  αυτό το «αλλά» το αγνοούμε και δεν το εξομολογούμεθα.

Έλεγε ο γέροντας στη συνεργασία μας. «Κόρη», -4 η ώρα το πρωί- η ψυχή του Γιάννη, η ψυχή της Βαρβάρας, ή οποιουδήποτε, γιατί έβλεπε τις ψυχές να ανεβαίνουν κεκαθαρμένες στον ουρανό, χαιρότανε και μου 'λεγε. «Λευκά περιστέρια ανεβαίνουν σήμερα στον ουρανό, κόρη μου! Άντε, καλή μετάνοια, καλή απολογία και στα δικά μας!» Και το 'λεγε και το πίστευε και μου μετέδιδε αυτή τη χαρά. Και το χρησιμοποιώ σήμερα κι εγώ και το λέγω.

«Καλή μετάνοια, καλή απολογία, και στα δικά μας!». Όταν πάω σε πενθούντες, αυτό τους λέω. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν γνωρίζουμε την ώρα που θα καταθέσουμε την ψυχή μας. Πότε; Ξέρουμε πότε θα 'ρθει η ώρα μας; Όχι. Αυτό να το 'χουμε κάθε μέρα στη μνήμη μας για να μην αναβάλλουμε την εξομολόγηση μας. Άλλες φορές, «κόρη μου», έκλαιγε. Πολλή προσευχή. «Δυστυχώς φεύγει αμετανόητη η ψυχή. Τι απολογία θα δώσω ο φτωχός, εγώ ο Πορφύριος;» Έβλεπε τις ψυχές πώς ανέβαιναν· αν πήγαιναν καθαρές ή αν ήταν μη καθαρές, αμετανόητες και πονούσε. Είναι σοβαρό το θέμα, αδελφοί μου. Μην αναβάλλουμε την εξομολόγηση.

Και προσέξτε δεν πάμε στην εξομολόγηση για να πούμε τα των άλλων. Πάμε για να πούμε τα δικά μας πάθη, τις δικές μας αμέλειες, τα δικά μας σφάλματα. Αυτό πρέπει να προσέξουμε. Και να ευχόμαστε όλοι οι αδελφοί μας να γονατίζουν κάτω από το πετραχήλι. Μου κατέθεσε πρόσφατα μία κυρία την εξομολόγηση της· γιατί μου έλεγε τα προβλήματά της, τα πάντα. «Μα δεν έχεις πνευματικό, καλή μου; Πήγαινε στον πνευματικό σου, γονάτισε σε ένα πετραχήλι». Μου λέει: «Δεν έχω κάνει και τίποτε. Ούτε σκότωσα, ούτε έκλεψα, ούτε». «Μα δεν είναι αυτό. Δεν είναι αυτό. Αυτό που νιώθεις τώρα. Να πας να του το πεις. "Πατέρα ήρθα να γονατίσω στο πετραχήλι. Χωρίς να ξέρω τι να σας πω. Γιατί νομίζω ότι είμαι πολύ καλή" . Αυτό να του πεις, είναι εξομολόγησις αυτό». Μας βάζει ο αντικείμενος ότι είμαστε πολύ καλοί, αυτό να πάτε να πείτε. Γονατίζω, γιατί μέσα μου νιώθω ότι είμαι πολύ καλή. Και πώς είμαστε καλοί. Και τι μου λέει η κυρία. Πήγε να εξομολογηθεί. Δεν το κατάλαβε τον πνευματικό, όμως. «Εγώ πήγα να του πω τα βάσανά μου που περνάω από το περιβάλλον μου, εκείνος σηκώθηκεμου έριξε το πετραχήλι επάνω μου και διάβασε μία ευχή συγχωρητική υπέρ εκείνων που με πονούν. Στο τέλος του λέω, "πάτερ, γιατί εμένα δεν μου συμπεριλάβατε το όνομα;"». Της λέει «πρόσεξε καλή μου, θα 'ρθει η ώρα που θα σου διαβάσω. Δεν σου διάβασα συγχωρητική ευχή  για σένα, σου διάβασα συγχωρητική ευχή για αυτούς που δια άλλης οδού φανέρωσες τις αμαρτίες τους. Να λοιπόν της λέει ήρθες εδώ να πεις τα παράπονα και για εκείνους πρέπει εγώ να προσευχηθώ. Όταν θα 'ρθεις να μου πεις τα δικά σου,.. θα σου διαβάσω συγχωρητική ευχή για τα δικά σου σφάλματα». Ειλικρινά, ναι, μ' άρεσε αυτό που άκουσα. Την είδα, ήρθε σε μια περισυλλογή και τώρα βρισκόμαστε, κάνουμε σε μερικά μαθηματάκια, να βρούμε τι έχει· να γράφει, να μελετήσει, της δίνω τα βιβλία, για να μάθει πώς να εξομολογείται. Κι αυτό ήταν μία ευλογία του Γέροντος, που μου είχε δώσει, το πώς θα διδάσκουμε το διπλανό μας, πώς θα εξομολογείται. Γιατί είναι κι εκείνο, μια ευστροφία· όχι ευστροφία δικιά μας, «ένα μάθημα που μας έρχεται από τον ουρανό» έλεγε ο Γέροντας. «Δεν ξέρω Θεέ μου να εξομολογούμαι. Δεν ξέρω». Έτσι καθαρίζουμε, αδελφοί μου, τις ψυχές μας.

Πήγα στο γέροντα μία κυρία που κοιμήθηκε ο άντρας της και είχε πολύ πόνο. Πήγαμε και μου λέει ο γέροντας «Δεν θα φύγεις απ' το κελί. Κάθισε στην Παναγία». Κοιτούσε η κυρία, του είπε τον πόνο της και περίμενε ότι ο γέροντας θα την παρηγορούσε με τα συνήθη λόγια που λέμε εμείς οι άνθρωποι. Και της λέει: «Καλή μου, άσε τον άντρα σου. Ο σύζυγός σου ανέβηκε στον ουρανό κεκαθαρμένος, έχοντας λάβει ταμυστήρια της εκκλησίας. Ήταν ελεήμων», πράγμα που δεν το 'ξερε η σύζυγος. «Θέλω τώρα εσύ να μπεις σε έναν αγώνα. Πρέπει πάση θυσία να  σώσεις τους γονείς σου. Οι γονείς σου βασανίζονται. Κι όταν έρθει η ώρα η καλή να πας στον ουρανό, θα έχεις μία αιώνια στενοχώρια». Έμεινε. «Μα οι γονείς μου έχουν πεθάνει χρόνια». «Ε τι σημασία έχει; Οι άνθρωποι αναζητούν τις προσευχές σου για να τους λυτρώσεις. Εσύ θα την αναλάβεις αυτή την ευθύνη, εις  αιωνία μνήμη του συζύγου σου». Και όντως, της υπέδειξε, έδειξε το δρόμο. Βέβαια, άρχισε να πηγαίνει πιο τακτικά στο γέροντα και μαθήτευσε κοντά του, ώσπου της είπε ότι «δόξα σοι ο Θεός», ότι στα τρία χρόνια δροσίστηκαν οι ψυχές τους.

Άλλη περίπτωση. Επήγα μία κυρία επάνω για να συζητήσει το θέμα, μία δυσκολία που είχε. Δεν εξομολογούταν η κυρία· αυτό δεν το ήξερα εγώ. Και όταν μπήκε μέσα στο κελί, της λέει «Εξομολογείσαι;» Λέει «έχω χρόνια γέροντα να εξομολογηθώ. Έχω εξομολογηθεί 2 -3 φορές, δεν θυμάμαι». «Άκουσε να σου πω παιδί μου. Κακώς. Θα καθίσεις εδώ να μιλήσουμε. Έχεις όντως κάνει, τρεις εξομολογήσεις στη ζωή σου, την αλήθεια είπες, αλλά οι δύο είναι άκυρες. Δεν έχεις σβήσει τίποτε. Και μέσα σ' αυτές έχεις σοβαρές αμαρτίες». Και της υπέδειξε ότι δύο ήταν άκυρες, γιατί είχε παρασυρθεί από άλλες φίλες της και είχαν πάει σε μη αναγνωρισμένους κληρικούς που δεν είχαν αποστολική διαδοχή· της το αποκάλυψε ο γέροντας. Πόσο πρέπει να προσέξουμε, αδελφοί μου, να μην ξεστρατίζουμε. Να είμαστε μέσα στη στράτα της εκκλησίας, αδελφοί μου. Και μέσα στους ιερείς τους γνωστούς μας, τους δικούς μας. Εκεί θα γονατίζουμε. Γι' αυτό χρειάζεται να υπάρχει μόνιμος πνευματικός, ο οποίος είναι σαν το καλό γιατρό που σου ελέγχει τις ασθένειες της ψυχής. Επέμενε ο γέροντας στη μετάνοια και για έναν μεγάλο και τρανό λόγο. Γιατί πίστευε ότι η ίασις της ψυχής από τις αμαρτίες μας, θεραπεύει τις ασθένειες μας, θεραπεύεται το σώμα μας.

Καταθέτω εμπειρία. Άρρωστη κυρία καρκινοπαθούσα, η οποία ήταν με το ρόγχο, δεν παρέδιδε ψυχή. Πήγα να την επισκεφτώ στο νοσοκομείο. Εκεί τη γνώρισα, στο νοσοκομείο. Τρέχω πάνω στο γέροντα, και λέω στενοχωρημένοι οι συγγενείς της δεν παραδιδει ψυχή,. Ο γιατρός μου είπε: «Άντε βρε κυρία Σιδέρη, φέρτε κανά παπά, δεν παραδίδει ψυχή η κυρία. Δεν έχουμε τίποτε άλλο εμείς να της δώσουμε». Πήγα στο γέροντα. Καθοδόν του τα 'λεγα. «Γέροντα, δεν ξέρω τίποτε. Τη λυπήθηκα. Δεν παραδίδει ψυχή μου είπαν οι δικοί της, ο γιατρός της». Και φτάνω πάνω, ο γέροντας ήξερε, 'έφτασα. Μπήκα μέσα, «έλα κόρη μου. Είδες; Πώς λαμβάνει υπόψη ο Θεός την προσευχή ημών των ανθρώπων; Η προσευχή είναι πολύ ισχυρό όπλο. Όταν προσευχόμαστε γι' αυτούς που δεν τον έχουν γνωρίσει, όταν προσευχόμαστε γι' αυτούς που δεν έχουν εξομολογηθεί έρχεται η στιγμή που ο ίδιος ο Κύριος αποκαλύπτεται μέσα στην ψυχή τους και τους σώζει,γιατί βλέπει ότι ήταν καλοπροαίρετος άνθρωπος, αλλά δεν είχε δώσει τη δέουσα σημασία στα καθήκοντα της τα χριστιανικά». Έκλαψε πάρα πολύ. Τόσο πολύ έκλαψε, που προσωπικώς φοβήθηκα μη μου πάθει κάτι. Και μου είπε «μη φοβηθείς, παιδί μου, τι θα δεις». Πράγματι, δεν ξέρω τι έγινε. Ο γέροντας, κοιμήθηκε; Λιποθύμησε; Έφυγε από το σώμα του; Δεν ξέρω. Άργησε πολύ. Όταν συνήλθε μου είπε: «Έλα! Ο Θεός θα της γιατρέψει τον καθολικό καρκίνο και θα της δώσει περίοδο χάριτος να τον γνωρίσει». Κι έτσι έγινε αδελφοί μου. Η γυναίκα αυτή, η ετοιμοθάνατη, η καρκινοπαθούσα γυναίκα πήρε περίοδο χάριτος για εφτά ολόκληρα χρόνια. Μεγάλωσε τα παιδιά της, αλλά πρωτίστως γνώρισε Θεό. Γνώρισε εξομολόγηση, τα μυστήρια της εκκλησίας, γνώρισε την αγάπη του, γνώρισε αυτή την ωκεάνια αγάπη του Θεού Πατρός, που πραγματικά της έδωσε τη χαρά να μετανοήσει, να εξομολογηθεί, να πλουτίσει μέσα στην ταπείνωση, γιατί όπως ομολογούσε η ίδια «είχα τη μύτη μου ψηλά,τόσο ψηλά που δεν μπορούσα να δω τον αδελφό μου». Και πραγματικά αυτή η γυναίκα πέταξε στον ουρανό την ώρα την καλή, όταν η ψυχή της ήταν λευκή.

Μας περιμένει ο Θεός με αγκαλιά, τα χέρια του απλωμένα, στην εξομολόγηση. Μια εξομολόγηση, μετά δακρύων. Τα δάκρυα θα μας πουν αν όντως εξομολογούμαστε σωστά. Τη Θεία Κοινωνία που θα λάβουμε κατόπιν εντολής του πνευματικού μας μετά δακρύων θα τη δεχτούμε. Έλεγε ο Γέροντας, «να παρακαλάτε να σας δώσει δάκρυα ο Θεός». Δάκρυα όντως μετανοίας όχι συναισθήματος. Η περίοδος που βιώνουμε μας προσφέρεται με τα αναγνώσματά της που πραγματικά εκεί βρίσκουμε το θησαυρό της όντως μετάνοιας. Σας το εύχομαι μέσα από τη καρδιά μου, αδελφοί μου, «καλή μετάνοια, καλή απολογία!». Και μετά φόβου Θεού, πίστεως να προσερχόμαστε στο μυστήριο της ζωής.

Σας ευχαριστώ.



Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου
Powered by active³ CMS - 29/3/2024 2:33:11 μμ