Γέροντος Λουκά Φιλοθεΐτου «Περί της πνευματικής ζωής» (mp3)

Γέροντος Λουκά Φιλοθεΐτου
«Περί της πνευματικής ζωής» (mp3)

Αρχονταρίκι
Ι. Ν. Αγίου Αντωνίου Ιπποδρομίου Θεσσαλονίκης,
Κυριακή, 28 Ιανουαρίου 1996

Στην ομιλία αυτή ο γνωστός λόγιος και πολιός Μοναχός Γέρων Λουκάς Φιλοθεΐτης απευθύνει λόγον ωφελείας στη σύναξη του εκκλησιάσματος του Ιερού Ναού του Αγίου Αντωνίου Θεσσαλονίκης, κατά παράκληση του αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβυτέρου Π. Θεοδώρου Ζήση, και απαντά σε ερωτήσεις των πιστών. Εν ολίγοις η ομιλία θίγει τα εξής θεμελιώδη θέματα της χριστιανικής ζωής με τρόπο απλό, σαφή και βαθύ.

Προορισμός προς τον οποίο κατευθυνόμεθα είναι η επουράνια πατρίδα μας· είναι διαβατικό το πέρασμά μας από εδώ: «ερχόμεθα χωρίς να ερωτηθούμε, αλλά ερωτώμεθα και απαντώμεν διά βίου· όχι θεωρητικώς, με κάποιους λογισμούς πού κατατάσσουμε τον εαυτό μας, πού νομίζουμε ότι πορευόμεθα, αλλά διά του βίου». Την πορεία που έχει η ψυχή μας μαζί με το σώμα, την ίδια πορεία θα ακολουθήσει και μετά την έξοδο από το σώμα· μετά τον θάνατον θα ευρεθεί η ψυχή εκεί που αγαπά και αγαπάται.

Ως ένοικοι στη γη, κατά την αγάπη του Θεού, οφείλουμε να αποδώσουμε και το ενοίκιο της παραμονής μας σε αυτήν, που - κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο - είναι η εκ καρδίας ευχαριστία (ευγνωμοσύνη) μας: ο Θεός «μάς έφερε με την αγάπην Του, μάς προσκαλεί στην χαράν Του». Όταν λέμε ότι «είμεθα καλά, δόξα τω Θεώ», είμεθα παρά ταύτα πράγματι καλά; Μάς βλέπει καλά και ο Θεός; Οι επίγειες περιστάσεις όλες καθοδηγούνται από τον Θεό προς την ίασή μας, τη θεραπεία μας, γι αυτό και η ευγνωμοσύνη μας πρέπει να είναι ανεξάρτητη των περιστάσεων αυτών και να δεχόμεθα τον Θεό ως Ιατρό·  δεν είναι τα ευχάριστα πράγματα κατάλληλα προς θεραπείαν, αλλά τα οδυνηρά, καθώς «δεῖ διὰ πολλῶν θλίψεων εἰσελθεῖν ἡμᾶς εἰς τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Είμεθα άραγε σε θέση να αφίσουμε τα πάντα στο θέλημα του Θεού, χάριν της θεραπείας μας;

Μαζί με το σώμα αμαρτάνει η ψυχή, μαζί με αυτό και θα μετανοήσει· δια τούτο μόνο σε αυτή τη ζωή μπορούμε να μετανοήσουμε και θεραπευθούμε. Όλη η εσωτερική μας κατάσταση κάποια στιγμή, στην άλλη ζωή το αργότερο, θα  φανερωθεί, μολονότι τώρα εμείς, υποδυόμενοι κάποιο άλλο πρόσωπο υποκρινόμεθα· ουσιαστικώς, όμως, εμείς εξαπατούμε τον εαυτό μας και μένουμε αθεράπευτοι. Πώς θα σταθούμε ενώπιον του Χριστού; Η καλλιέργεια του εαυτού μας δεν είναι θέμα γνωσιολογικό, αλλά είναι η θεραπεία που κάνει η Χάρη του Θεού δια της Προνοίας Του σε μάς. Όταν κάνουμε τον εαυτό μας δεκτικό της δωρεάς του Θεού, αφού αφεθούμε σ΄ Αυτόν και μάς θεραπεύσει, τότε θα μάς δώσει αυτό που είναι αληθώς ωφέλιμο σε εμάς κι όχι αυτό που εμείς θέλουμε.

Εδώ στη γη είναι μόνον η αφετηρία μας και δεν αναμένουμε επί της γης τη χαρά μας. Ό,τι θέλουμε θα μάς το δώσει ο Θεός, αλλ΄ αυτό που κυρίως πρέπει να θελήσουμε είναι η Χάρις του, διότι μόνο μέσω αυτής θα σωθούμε· αυτή καθαρίζει τους αγωνιζόμενους ως πυρ και παραμένει σε αυτούς ως Φως και Δρόσος. Δυστυχώς, έχουμε ταυτόχρονα πρόσωπο και προς την Εκκλησία και προς τον κόσμο.

Αν είμαστε ορθώς προσανατολισμένοι, ωφελούνται και όσοι είναι μακράν του Θεού. Είμαστε βεβαίως υποχρεωμένοι να περάσουμε μήνυμα ζωοποιό προς τον κόσμο· εκ του περισσεύματος της καρδίας μας λαμβάνει και ο Θεός και ο κόσμος. Το μήνυμά μας δεν είναι θεωρητικό, αλλά το περίσσευμα αυτό της καρδίας μας. Επηρεάζει τους άλλους η ζωή μας· όλη η καρδιά μας, η ψυχή, ο νούς και η ισχύς μας πρέπει να δοθούν στο Χριστό, διότι αλλιώς τα λαμβάνει «ο άλλος». Εάν πάντοτε εν παντί καιρώ και περί πάντων ευχαριστούμε, και έχουμε ανδρεία να παραδώσουμε τα πάντα στο θέλημα του Θεού, τότε θα οικονομήσει ο Θεός τη σωτηρία μας και το να μή βλάπτουμε τους άλλους. Οι εκτός Εκκλησίας άνθρωποι θα μάς χρεώσουν στη Β΄ Παρουσία με το γεγονός ότι ελάμβαναν αλλοιωμένο μήνυμα από εμάς ως προς το τί είναι η κατά Χριστόν ζωή.

Αν δεν κάνουμε αποταγή των υπαρχόντων και κτημάτων μας, δεν θα ευθυδρομήσουμε προς τον Ουρανό: για τους μοναχούς είναι δυνατή και υποχρεωτική η ακτημοσύνη, για τους λαϊκούς η ελεημοσύνη. Ελάχιστο χρέος μας είναι η ιερά εξομολόγηση, ως ομολογία και συνειδητοποίηση της καταστάσεώς μας. «Δεν υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ μοναχισμού και κόσμου· το φρόνημα της Ορθοδοξίας είναι φρόνημα ασκητικό για όλους. Και καθένας μας ας φιλοτιμηθούμε όπως ημπορούμε, διότι, όπως μάς προσφέρεται τώρα ο Θεός με την χάριν Του κατά συνείδησιν, έτσι και θα μάς κρίνει. Ας σεβασθούμε, λοιπόν, αυτή τη φωνή του Θεού με φιλοτιμία ανταποκρίσεως».

Απαντήσεις

1. (30:00:00 κι εξής). Η υπακοή ισχύει τόσο στη ζωή του Κοινοβίου, όσο και σε αυτήν της μοναχικής αναχωρήσεως. Το Κοινόβιο είναι κέντρο βασικής εκπαιδεύσεως, ώστε κάποιος να πλύνει και ξεβάψει τον εαυτό του από τη βαφή της αμαρτίας. Όχι το πού θα αγωνισθεί κανείς, αλλά το πώς θα αγωνισθεί έχει σημασία· η ποικιλία των οδών της μοναχικής ζωής υπάρχει και για να δεικνύει τον πλούτο της Ορθοδοξίας. Ο κανών πάντως είναι να αρχίζει ο μοναχικός αγώνας στο Κοινόβιο.
2. (33:20:00 κι εξής) Υπάρχουν ελάχιστα παραδείγματα ανθρώπων που είναι πνευματικώς αυτοδίδακτοι και μπορούν να ανοιχθούν κατ΄ ευθείαν στην αναχωρητική ζωή. Η μεσαία, η συνήθης, τάξις ακολουθεί τον αναχωρητισμό αφού πρώτα εκπαιδευθεί στο Κοινόβιο, ενώ η τρίτη τάξη, η συγκατάταξη στην οποία είναι απευκταία για όλους μας, είναι ανεπίδεκτη πνευματικής παιδείας εν τε θεωρίᾳ και πράξει.
3. (35:20:00 κι εξής) Οι κυκλευτές, είναι εκείνοι οι Μοναχοί που δεν μπορούν να παραμείνουν, λόγω προβληματικής εσωτερικής καταστάσεως, σταθερά σε ένα τόπο. Αυτοί, επειδή δεν έχουν πολεμήσει νομίμως τα πάθη τους, διατηρούν την εσωτερική ταραχή και δεν επιτυγχάνουν την εν Χριστώ ειρήνη· ο «λογισμός» τούς λέει ότι πταίουν όλοι οι άλλοι, ακόμη και ο Γέροντας, αλλά και οι περιστάσεις. Το Μοναστήρι στο οποίο αποτάσσεται κάποιος αρχικώς είναι δεδειγμένο από Θεού, δεν είναι τυχαίο· συνεπώς, ακόμη λιγότερο μπορεί να ωφεληθεί ο φυγάς Μοναχός στο δεύτερο τόπο της μοναχικής ζωής, διότι ήδη είναι ηττημένος στην αρχική του διαμονή. Οι κυκλευτές είναι μεμψίμοιροι και αναπτύσσουν την επιστήμη της κατηγορίας των άλλων κι όχι του εαυτού των. Λοιπόν, να μη μεταθέτουμε ευκόλως την ευθύνη των κακών στους άλλους, και η χάρη του Θεού θα μάς δώσει ανάπαυση, αγάπη και διάκριση. Το φαινόμενο αυτό των κυκλευτών επαναλαμβάνεται και στην μαζική έξοδο των λαϊκών Χριστιανών από τις πόλεις για τις διακοπές, όπου ο διάβολος όχι μόνο δεν τούς δίδει ανάπαυση, καθώς εσφαλμένως προσδοκούν, αλλά επιπροσθέτει και βαριές αμαρτίες.